Redakcja merytoryczna tekstu to pierwszy etap pracy nad tekstem. Samo stworzenie artykułu czy książki to dopiero początek wartościowej lektury. W wydawnictwach doprowadzeniem tekstu do przyzwoitego stanu zajmuje się redaktor.
Sprawdza on, czy tekst ma odpowiednia strukturę. W przypadku książki chodzi tutaj o podział na rozdziały, natomiast artykuł powinien zawierać śródtytuły. Podczas czytania redaktor upewnia się, czy informacje są podane w dobrej kolejności. Oceni też, czy po przeczytaniu względnie ma pojęcie, o co chodziło autorowi. Usunie także zbędne zdania i powtórzenia. Na pewno zwróci uwagę, czy styl w którym pisze autor jest adekwatny do wybranej formy literackiej. Sprawdzi tekst pod względem gatunku i wychwyci pewne błędy stylistyczne oraz językowe. Następnie redaktor przesyła swoje poprawki autorowi, który może się z nimi zgodzić. Dla adeptów pióra to często spory szok, że obca osoba wychwyciła tyle błędów. Ciekawym typem jest redakcja tekstów naukowych.Tutaj musimy często dostosować format dokumentu do wytycznych danej uczelni.
Dobry redaktor zawsze coś znajdzie.
Czy autor tekstu nie mógłby wykonać tej pracy sam? Teoretycznie tak. Praktyka pokazuje jednak, ze osoba, która napisała tekst często nie jest w stanie sama wychwycić wszystkich niedociągnięć. W psychologii twórczości istnieje pojęcie „aspektu ojcowskiego” oznaczające pewne przywiązanie do dzieła, przez co twórca niechętnie wprowadza w nim poprawki. Z tego powodu trudno podejść do sprawy „na sucho” i obiektywnie ocenić własny tekst. Zwykle lepiej zrobi to druga osoba, która pierwszy raz widzi tekst przed oczami.
Ponadto redaktor to osoba wyspecjalizowana, z dużą wiedzą na temat gatunków literackich oraz samego języka, co pozwala mu na dobre dopracowanie tekstu. Nawet wielcy pisarze, którzy wydali już wiele książek, przyznają, że bez pomocy specjalisty nie da się wprowadzić na rynek wartościowej pozycji.
Efektem pracy redaktora i autora jest tekst spójny i zrozumiały dla przeciętnego czytelnika. Sam proces pozwala wyeliminować sporo pomyłek, choć nie wszystkie, w końcu redaktor też jest tylko człowiekiem. Z tego powodu tekst po redakcji merytorycznej przechodzi w ręce korektora.